Παρασκευή 14 Ιουλίου 2017

Εισήγηση στο Συνέδριο της "Δημοκρατικής Συμπαράταξης"

Η παρούσα εισήγηση έλαβε χώρα στο πολιτικό και προγραμματικό συνέδριο της "Δημοκρατικής Συμπαράταξης" στα πλαίσια του work shop "πολιτικές για τη νέα γενία", την ενότητα "Restart για τη Δημοκρατία και το Σοσιαλισμό" και παρουσιάζει το δέκατο κατά σειρά κείμενο με τίτλο "η απάντησή μας στον εθνικολαϊκισμό, τον υποδόριο εκφασισμό και τη συντηρητική Ευρώπη"

Φίλες και φίλοι,

Θα σας αναπτύξω την το 10ο κείμενο των κειμένων του workshop για τη νέα γενιά στην που εντάσσεται στη 2η ενότητα «Restart για τη Δημοκρατία και το Σοσιαλισμό» και για το οποίο δουλέψαμε ο Χαράλαμπος Βαρδίκος & o Χρήστος Λιακας  από το ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Ματζαβάς από το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών, ο Μπάμπης Χατζημαλλής  και η Βάσια Μαδέση από τους PES Activists, o Μανώλης Μανεσιώτης από τη Ν. ΠΑΣΟΚ και τέλος από τη “Δημοκρατική Αριστερά” ο ομιλών και ο σ. Στέργιος Καλπάκης.


Στην περίοδο που διανύουμε ειδικά μετά την κρίση του 2008 κάνει απειλητικά την εμφάνισή του και πάλι στις δυτικές κοινωνίες το φάντασμα ενός νεοσυντηρητικού  εθνικισμού, λαϊκισμού και μισαλλοδοξίας αλλά και του κατεξοχήν φασισμού με όλες τις ξενοφοβικές, αντισημιτικές, ομοφοβικές και αντιφιλελεύθερες προεκτάσεις.
Οι θιασώτες του εθνικολαϊκισμού - μέχρι πρότινος περιθωριακά άτομα που ζούσαν παρασιτικά από το πολιτικό σύστημά την καλή εποχή, περιθωριακοί τηλεμαϊντανοί, άνθρωποι παρεκκλησιαστικών οργανώσεων και γενικά κάθε τέτοιου είδους καρυδιάς καρύδι διχοτομούν υπεραπλουστευτικά την πραγματικότητα μεταξύ προνομιούχων ελίτ και «λαού» στα πλαίσια μιας αβαθούς και κυρίως ασαφούς ιδεολογίας που δεν έχει να προτείνει τίποτα σε επίπεδο οικονομίας, πολιτικής ή εξεύρεσης γενικότερα πρακτικών και ουσιαστικών λύσεων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Και μια και μιλάμε για λαό και ελίτ – Θυμάμαι ενδεικτικά την κ. Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη που την είχε κουράσει το παλιό πολιτικό σύστημα και προέκρινε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία –
Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα του φασισμού, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες προσπάθησαν να κάνουν πράξη το «ποτέ ξανά» σχεδιάζοντας πολιτικές οικονομικής ανάπτυξης και μείωσης των ανισοτήτων. Τα αποτελέσματα –αναμφίβολα- ήταν θετικά, αφού οι χώρες της ενωμένης Ευρώπης, όχι μόνο δε γνώρισαν τον πόλεμο τα τελευταία εβδομήντα χρόνια, αλλά παράλληλα έζησαν μια πρωτοφανή οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βιώνουν έντονη οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα.

Τρεις είναι οι κύριοι άξονες που αποτελούν τις αιτίες για τη γιγάντωση αυτού του επικίνδυνου φαινομένου

1ον Κάθε εξέλιξη (οικονομική, τεχνολογική) επιφέρει πλούτο και κοινωνική πρόοδο όμως βραχυπρόθεσμα προκαλεί ανατροπές, ανεργία και αποκλεισμούς. Γι’ αυτό μιλάμε και για βιομηχανικές επαναστάσεις - στην εποχή μας μπαίνουμε στη 4η βιομηχανική επανάσταση - δηλαδή για σαρωτικές αλλαγές που δημιουργούν νέο οικονομικό και παραγωγικό καθεστώς. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στις χώρες τις οποίες χτύπησε η οικονομική κρίση και εφαρμόστηκαν πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας.

2ον Το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα που προκύπτει είτε από πολέμους, εθνοκαθάρσεις ή πολιτικούς και θρησκευτικούς διωγμούς, είτε από οικονομική δυσπραγία και φάσματα τεράστιας φτώχιας είτε ενδεχομένως στο μέλλον από προσφυγικά ρεύματα που θα προκύψουν ως συνέπεια ακόμη και της κλιματικής αλλαγής. 

3ον Το τρίτο ζήτημα αφορά την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βιώνει κυρίως μία κρίση νομιμοποίησης. Η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποκομμένη από τους Ευρωπαίους πολίτες, με αποτέλεσμα αυτοί να στρέφονται στις αντιευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις, δεξιές ή αριστερές, οι οποίες προτείνουν την επιστροφή στο εθνικό κράτος, ως απάντηση στα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης.

Οι εθνικολαϊκιστές που η δύναμή τους οφείλεται εν πολλοίς στην κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στο πολιτικό σύστημα, συγκροτούν αρχηγικά «αντί – κόμματα» χωρίς κομματικές δομές δημοκρατικά διαρθρωμένες που η μετριοκρατία που τα περιβάλει έρχεται ως λογικό επακόλουθο του λαϊκίστικου βολονταρισμού τους, ενώ η αντιελιτίστικη ρητορική τους προκρίνει την «άμεση» δημοκρατία (δηλαδή το ξήλωμα των θεσμών της συντεταγμένης πολιτείας) απορρίπτοντας τη διαμεσολάβηση και αναζητώντας μια αυταρχική εγκαθίδρυση του νόμου. Σημασία για αυτούς έχει η εκλογική επικράτηση, τα αξιώματα για τον ηγέτη και την στενή κλίκα του και μόνο για να ορίζεται και στα θεσμικά όργανα που εκπροσωπούνται. Ως εχθρός δεν ορίζονται μόνοι οικονομικές και πολιτικές ελίτ, αλλά και οι ξένοι, μετανάστες ή πρόσφυγες, οι οποίοι αποτελούν κίνδυνο για την αλλοίωση της «εθνικής ταυτότητας».  Η απορριπτική τους στάση έναντι των «άλλων» δεν πραγματοποιείται στην βάση ενός βιολογικού ρατσισμού (εκτός της ΧΑ που έχει αμιγώς ναζιστικά και εθνοφυλετικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά), αλλά στην βάση ενός πολιτισμικού ρατσισμού, με τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες να θεωρούνται απόλυτες και τέτοιες να παραμένουν. Η φοβία ανάμειξης των πολιτισμών αποτελεί θανατηφόρα νόθευση και συνιστά την έμμονη ιδέα τους. Η ρητορική τους απευθύνεται στον απλούς ανθρώπους, τους λιγότερο κοινωνικά μορφωμένους και στα πιο απομονωμένα οικονομικά και κοινωνικά κομμάτια της κοινωνίας και λειτουργεί ως πομπός αιτημάτων ταυτότητας και ασφάλειας για την κοινότητα, με την τελευταία να είναι το έθνος, το έθνος - κουλτούρα, που αποτελεί το βασικό κύτταρο της αυθεντικής ζωής του λαού. Ωστόσο το ακροατήριο του ακροδεξιού λαϊκισμού δεν αποτελείται μόνο από κατώτερες κοινωνικές και οικονομικές τάξεις αλλά και από τμήματα της μεσαίας τάξης, τα οποία απειλούνται από την καθοδική κοινωνική κινητικότητα. Αυτοί είναι που επιζητούν την προσήλωση στα κεκτημένα και αισθάνονται απειλή από την άκρατη παγκοσμιοποίηση επιζητώντας τις κλειστές κοινωνίες, τα κλειστά σύνορα και τον κρατικό παρεμβατισμό. Ο ουσιαστικότερος εχθρός τους είναι η παγκοσμιοποίηση. Ο αντιελιτισμός και η αντιπαγκοσμιοποίηση συγκροτούν έναν φαύλο κύκλο ο οποίος ενισχύει τη συνομωσιολογική πρόσληψη της σύγχρονης πραγματικότητας. Η πληθώρα των πληροφοριών που διακινείται στο διαδίκτυο εξελίσσεται τις περισσότερες φορές σε παραπληροφόρηση, πίσω από την οποία κρύβονται κίνητρα χειραγώγησης, με την υπεραπλούστευση της πραγματικότητας να είναι κυρίαρχη.

Οι προοδευτικές δυνάμεις, είναι αναγκαίο να επινοήσουν έναν πολιτικό λόγο που από την μία δε θα κολακεύει «τον περιούσιο λαό» τον οποίο όλοι επιβουλεύονται, από την άλλη όμως θα πείθει ότι ενδιαφέρεται για την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών, όπως η ανεργία, η φτωχοποίηση και οι διευρυμένες κοινωνικές ανισότητες. Η περαιτέρω φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση των μαζών αποτελούν ζωογόνες δυνάμεις για την εγκαθίδρυση και τη βιωσιμότητα ιδιότυπων καθεστώτων που ελάχιστη σχέση έχουν με το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Η διαιώνιση της κρίσης εξασφαλίζει τις αναγκαίες συνθήκες για την πολιτική ανοχή ή και την κοινωνική υποστήριξη της εξουσίας τους.
Αναγκαίο είναι να δοθεί απάντηση στο πρόβλημα της αλλαγής των ευρωπαϊκών κοινωνιών, εξαιτίας της αλληλεξάρτησής τους και της μαζικής μετανάστευσης, προτείνοντας ένα δρόμο που θα βασίζεται στην παραδοχή ότι ο κοινοτισμός του μέλλοντος θα πρέπει να στηρίζεται σε ιδέες και συμπεριφορές, παρά σε ταυτότητες, και στο ότι η ενσωμάτωση μεταναστών συνιστά ηθικό αγαθό και πρακτική αναγκαιότητα, χωρίς βέβαια να παραβλέπεται η ασφάλεια των πολιτών.

Ειδικά ως προς την κρίση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η μόνη ρεαλιστική απάντηση είναι η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με καταληκτικό στόχο την πολιτική ένωση η οποία περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, ολοκληρωμένες πολιτικές για την οικονομική ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, ολοκληρωμένες πολιτικές για τη μετανάστευση και την προστασία των εξωτερικών συνόρων, εμβάθυνση της αμυντικής ολοκλήρωσης .

Οι αυριανοί πολίτες της Ευρώπης πρέπει να προετοιμασθούν, μέσω της εκπαίδευσης, ώστε να σταθούν δυναμικά στο νέο κόσμο που απλώνεται μπροστά τους. Η εμπλοκή του διαδικτύου σε όλες της πτυχές της καθημερινής ζωής θέτει ζητήματα διαχείρισης του τεράστιου όγκου πληροφοριών που διακινούνται. Απαραίτητος είναι και ο εκσυγχρονισμός του περιεχόμενου της εκπαίδευσης, ώστε να λάβει οικουμενικό και κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, και να συμβάλει έτσι στην επίτευξη της κατανόησης και της αλληλεγγύης μεταξύ των μελών μιας σύγχρονης και πολυπολιτισμικής κοινωνίας.

Στην πατρίδα μας, η πολυπόθητη οικονομική ανάπτυξη, η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και μια πλουραλιστική και ανοιχτή κοινωνία, με δημιουργία θέσεων εργασίας και με ισότητα ευκαιριών, αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις αντιστροφής της πρώτης ύλης ευδοκίμησης του εθνικολαϊκιστικού λόγου και πρέπει να ολοκληρωθεί με ένα εθνικό αφήγημα που θα βάζει τον ελληνισμό στο επίκεντρο των εξελίξεων σε μια Ευρώπη που – ούτως ή άλλως – αποτελεί για την ανθρωπότητα ένα φάρο Ελευθερίας, Δημοκρατίας, Ισότητας και Ανθρωπισμού.

Θα ήθελα να κλείσω με μια αναφορά από τη μακρινή δεκαετία του ’40 και την κορύφωση του αντιφασιστικού αγώνα την Εθνική μας αντίσταση…

Όταν ο Κώστας Περρίκος, ηγέτης του επιχειρησιακού σκέλους της Πανελληνίου Ενώσεως Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) - μέλος της οποία ήταν και ο νεαρός τότε και αείμνηστος Αναστάσιος Πεπονής, ο Σάκης όπως τον αποκαλούσε ο φίλος του από εκείνα τα χρόνια και μέλος της ΕΠΟΝ, Λεωνίδας Κύρκος - της οποίας κορυφαία στιγμή της ήταν η ανατίναξη στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 των γραφείων της δωσιλογικής Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργανώσεως (ΕΣΠΟ) στην Οδό Πατησίων, συνελήφθη – κατόπιν προδοσίας - και οδηγήθηκε από τους Ναζί για εκτέλεση στην Καισαριανή,
άφησε από τις φυλακές Αβέρωφ στο γυναίκα του το παρακάτω μήνυμα και λέει μεταξύ άλλων:

«Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για την δική τους πατρίδα αγωνίζονται κι' εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίση αλλά να μας ενώση στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους.»

ενώ στο γιο του γράφει

«Αγαπημένο μου παιδί, Μίμη μου
Ο πατέρας σου έπεσε για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Έφυγε απ' τον κόσμο με την ικανοποίηση πως αν δεν έκαμε το χρέος του όπως έπρεπε, πάντως το έκαμε όσο μπορούσε. Το χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αν ζούσε θα εξακολουθούσε τις προσπάθειές του και κατά την περίοδο της ειρήνης. Τον ρόλο αυτό επεφύλαξε η Μοίρα για σένα. Δούλεψε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Ευρώπης, να ειρηνεύση και να ευτυχίση ο κόσμος. Δούλεψε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξίων. Δούλεψε για την επικράτηση της Δημοκρατίας. Αφιέρωσε τη ζωή σου στην Ελλάδα και στην ανθρωπότητα.»


Δεν υπάρχουν σχόλια: